Inter la influaj diaĵoj de antikvaj tempoj, Dagon estis grava dio por la filiŝtoj same kiel por aliaj grupoj de homoj kaj religioj. Lia kultado kaj domajnoj fortiĝis dum la jarmiloj kaj disvastiĝis al pluraj landoj. Dagon ludis multajn rolojn en diversaj kuntekstoj, sed lia ĉefa rolo estis kiel agrikultura dio.

Kiu estis Dagon?

Dagon kiel Fiŝo-Dio. Publika Domeno.

Dagon estis la semida dio de agrikulturo, kultivaĵoj kaj fekundeco de la tero. Lia kultado disvastiĝis tra pluraj regionoj de la antikva Mezoriento. En la hebrea kaj ugarita, lia nomo signifas grenon aŭ maizon, simbolante liajn mallozajn ligojn al la rikoltoj. Kelkaj fontoj proponas ke Dagon estis la inventinto de la plugilo. Krom la Filiŝtoj, Dagon estis centra dio por la Kanaanidoj.

Nomo kaj Asocioj

Pluraj fontoj diferencas pri la origino de lia nomo. Al iuj, la nomo Dagon devenas de hebreaj kaj ugaritaj radikoj. Tamen li havas asociojn kun la kanaanida vorto por fiŝoj ankaŭ, kaj pluraj da liaj bildigoj montras lin kiel duon-fiŝo duon-viran dion. Lia nomo ankaŭ havas ligojn al la radiko dgn , kiu rilatis kun la nuboj kaj la vetero.

Originoj de Dagon

La originoj de Dagon reiras al 2500 a.K. kiam homoj el Sirio kaj Mezopotamio komencis lian kultadon en la antikva Mezoriento. En la kanaanida panteono, Dagon estis unu ella plej potencaj dioj, nur dua al El. Li estis la filo de la dio Anu kaj prezidis la fekundecon de la tero. Kelkaj fontoj proponas ke la Kanaanidoj importis Dagon de la mitologio de Babilonio.

Dagon komencis perdi gravecon por la Kanaanidoj, sed li restis grava dio por la Filiŝtoj. Kiam homoj de Kreto alvenis en Palestinon, ili adoptis Dagon kiel gravan diaĵon. Li aperas en la hebreaj skribaĵoj kiel praa diaĵo de la filiŝtoj, kie li estis asociita kun morto kaj la submondo.

La partnero de Dagon estis konata kiel Belatu sed li ankaŭ estas rilata al la diino Nanshe, kiu estis fiŝkapta kaj fekundeca diino. Dagon ankaŭ estas rilata al la diinoj Shala aŭ Ishara.

Dagon kaj la Kesto de Interligo

Laŭ la Skriboj, la Filiŝtoj ŝtelis de la Izraelidoj la Keston de Interligo, la tabulon sur kiu estis la Dek Ordonoj. La Izraelidoj portis ĝin tra la dezerto dum 40 jaroj dum ili ĉirkaŭvagis. Kiam la Filisxtoj sxtelis gxin, ili prenis gxin en la templon de Dagon. Laŭ la Hebrea Biblio, en la unua nokto kiam la Kesto estis metita en la templon, la statuo de Dagon kiu estis en la templo falis. La Filiŝtoj opiniis, ke ĝi estas nur malfeliĉo, do ili anstataŭigis la statuon. La sekvan tagon, la bildo de Dagon aperis senkapigita. La Filiŝtoj prenis la keston al aliaj urboj,kie ĝi ankaŭ kaŭzis malsamajn problemojn. En la fino, ili redonis ĝin al la Izraelidoj kun aliaj donacoj.

En la Biblio ĉi tio estas menciita jene:

1 Samuel 5:2-5: Tiam la Filiŝtoj prenis la keston; de Dio kaj alportis ĝin en la domon de Dagon kaj starigis ĝin apud Dagon. Kiam la Asxdodidoj levigxis frue matene, jen Dagon falis vizagxaltere antaux la kesto de la Eternulo. Kaj ili prenis Dagonon kaj remetis lin sur lian lokon. Sed kiam ili levigxis frue matene, jen Dagon falis vizagxaltere antaux la kesto de la Eternulo. Kaj la kapo de Dagon kaj liaj ambaux manplatoj estis dehakitaj sur la sojlo; nur la trunko de Dagon restis al li. Tial nek la pastroj de Dagon, nek ĉiuj, kiuj eniras la domon de Dagon, paŝas sur la sojlon de Dagon en Aŝdodo ĝis hodiaŭ.

Adorado de Dagon

Kvankam Dagon estis grava diaĵo en la antikva Mezoriento, lia centra didomo estis Palestino. Li estis grava dio por la filiŝtoj kaj fundamenta figuro en ilia panteono. Dagon estis esenca dio en la palestinaj urboj Gazao, Azoto kaj Aŝkelon.

Ĉar la Filiŝtoj estis la ĉefaj antagonistoj en la rakontoj de la Izraelidoj, Dagon aperas en la Biblio. Ekster Palestino, Dagon ankaŭ estis esenca dio en la fenica grandurbo de Arvad. Dagon havis plurajn aliajn nomojn kaj domajnojn dependesur lia didomo. Krom la Biblio, Dagon ankaŭ aperas en la Tel-el-Amarna leteroj.

Dagon kiel la Fiŝo-Dio

Kelkaj fontoj kredas ke Dagon estis la unuaj marviroj ekzistantaj. La tradicio de diaĵoj asociitaj kun fiŝoj disvastiĝis tra multaj religioj. Kristanismo, fenica religio, romia mitologio, kaj ankaŭ babilonaj dioj estis asociitaj kun fiŝosimboleco. Ĉi tiu besto reprezentis fekundecon kaj bonecon kiel faris Dagon. Tiusence, la plej famaj bildigoj de Dagon estas en lia rolo de Fiŝa Dio.

Dagon en Modernaj Tempoj

En modernaj tempoj, Dagon influis popkulturon per ludoj, libroj, filmoj kaj serioj.

• Dagon estas ĉeffiguro en la ludo Karceroj kaj Drakoj kiel la demonosinjoro.
• En la filmo Conan the Destroyer , la antagonisto baziĝas sur la filistra dio.
• En la serio Buffy the Vampire. Slayer, la Ordeno de Dagon ankaŭ plenumis gravan rolon.
• Li aperas en pluraj aliaj televidaj programoj kaj filmoj kiel The Shape of Water de Guillermo del Toro, Blade Trinity, Supernatural, kaj eĉ la infanspektaklo Ben 10.

En literaturo, eble lia plej grava influo estis en la novelo Dagon de H.P Lovecraft. Estas kredite ke pluraj karakteroj de George R.R. Martin en Kanto de Glacio kaj Fajro venas de tiu novelo kaj tiel de Dagon. Krom tio, Dagon aperas en la verkoj de Fred Chappell,George Eliot, kaj John Milton. Tamen, la plej multaj el tiuj aspektoj devias vaste de lia origina rolo en la filistra panteono.

Mallonge

Dagon estis signifa diaĵo de antikvaj tempoj kaj estis adorita en pluraj malsamaj kulturoj. Lia influo disvastiĝis de la fruaj civilizoj de la Proksima Oriento ĝis la filiŝtoj, kiel la dio de fekundeco, boneco kaj agrikulturo. Eĉ hodiaŭ, Dagon influas la socion per siaj malsamaj aperoj en popkulturo.