Midas is waarschijnlijk een van de beroemdste personages uit de verhalen van de Griekse mythologie. Hij wordt herinnerd om de macht die hij bezat om alles wat hij aanraakte in massief goud te veranderen. Het verhaal van Midas is sterk aangepast aan de tijd van de oude Grieken, met veel veranderingen eraan toegevoegd, maar in de kern is het een les over hebzucht.

Midas - Koning van Frygië

Midas was de geadopteerde zoon van koning Gordias en de godin Cybele. Toen Midas nog een baby was, droegen honderden mieren graankorrels naar zijn mond. Dit was een duidelijk teken dat hij voorbestemd was om de rijkste koning van allemaal te worden.

Midas werd de koning van Frygië, gelegen in Klein-Azië, en de gebeurtenissen in zijn levensverhaal spelen zich daar af, evenals in Macedonië en Thracië. Er wordt gezegd dat hij en zijn volk in de buurt van de berg Pieria woonden, waar Midas een trouwe volgeling was van Orpheus de beroemde muzikant.

Midas en zijn volk trokken naar Thracië en uiteindelijk naar Klein-Azië, waar ze bekend werden als "Phrygiërs". In Klein-Azië stichtte Midas de stad Ankara. Hij wordt echter niet herinnerd als stichter van een koning, maar staat bekend om zijn "gouden aanraking".

Midas en de gouden aanraking

Dionysus de Griekse god van wijn, theater en religieuze extase, bereidde zich voor op een oorlog. Met zijn gevolg ging hij op weg van Thracië naar Phrygië. Een van de leden van zijn gevolg was Silenos, de satyr die zowel leraar als metgezel van Dionysos was.

Silenos was gescheiden geraakt van de groep reizigers en kwam terecht in de tuinen van Midas. De bedienden brachten hem naar hun koning. Midas verwelkomde Silenos in zijn huis en gaf hem al het eten en drinken dat hij maar kon wensen. In ruil daarvoor vermaakte de sater de familie van de koning en het koninklijk hof.

Silenos bleef tien dagen in het paleis en toen leidde Midas hem terug naar Dionysos. Dionysus was zo dankbaar dat Silenos zo goed was verzorgd, dat hij verklaarde dat hij Midas elke wens zou toestaan als beloning.

Het duurde niet lang voordat Midas over zijn wens nadacht, want net als de meeste andere stervelingen hield hij meer van goud en rijkdom dan van al het andere. Hij vroeg Dionysos hem het vermogen te geven om alles wat hij aanraakte in goud te veranderen. Dionysus waarschuwde Midas om zich te bedenken, maar op aandringen van de koning stemde hij in met de wens. Koning Midas kreeg de Gouden aanraking.

De vloek van de gouden aanraking

In het begin was Midas dolblij met zijn gave en veranderde hij waardeloze stukjes steen in onbetaalbare goudklompjes. Maar al snel ging de nieuwigheid van de aanraking eraf en kreeg hij problemen met zijn krachten, want ook zijn eten en drinken veranderden in goud zodra hij ze aanraakte. Hongerig en bezorgd begon Midas spijt te krijgen van zijn gave.

Midas haastte zich naar Dionysos en vroeg hem het hem gegeven geschenk terug te nemen. Omdat Dionysos nog steeds in een opperbeste stemming was, vertelde hij Midas hoe hij zelf van de Gouden Touche af kon komen.

Hij vertelde Midas dat hij een bad moest nemen in het water van de Pactolus, die vlakbij de berg Tmolus stroomde. Midas probeerde het en terwijl hij baadde, begon de rivier een overvloed aan goud te dragen. Toen hij uit het water kwam, realiseerde Midas zich dat de Gouden Touche hem had verlaten. De Pactolus werd beroemd vanwege de overvloedige hoeveelheden goud die zij droeg, wat later de bron werd van de rijkdom van koning Croesus.

In latere versies was de dochter van Midas boos dat alle bloemen in goud waren veranderd en kwam ze haar vader opzoeken. Toen hij haar aanraakte, veranderde ze onmiddellijk in een beeld van goud. Dit deed Midas beseffen dat zijn geschenk eigenlijk een vloek was. Hij riep toen de hulp in van Dionysos om het geschenk ongedaan te maken.

De wedstrijd tussen Apollo en Pan

Een andere beroemde mythe over koning Midas vertelt over zijn aanwezigheid bij een muziekwedstrijd tussen Pan de god van het wild, en Apollo Pan had opgeschept dat zijn syrinx een veel beter muziekinstrument was dan Apollo's lier, en dus werd er een wedstrijd gehouden om te beslissen welk instrument het betere was. De Ourea Tmolus, de berggod, werd opgeroepen als rechter om de uiteindelijke beslissing te nemen.

Tmolus verklaarde dat Apollo en zijn lier de wedstrijd hadden gewonnen, en alle aanwezigen waren het daarmee eens, behalve koning Midas, die luidkeels verkondigde dat het instrument van Pan het beste was. Apollo voelde zich gekleineerd en natuurlijk zou geen enkele god toestaan dat een sterveling hem zou beledigen.

In woede veranderde hij Midas' oren in die van een ezel, want alleen een ezel kon de schoonheid van zijn muziek niet herkennen.

Midas keerde terug naar huis en deed zijn best om zijn nieuwe oren te verbergen onder een paarse tulband of een Phyrgische muts. Het hielp echter niet en de kapper die zijn haar knipte ontdekte zijn geheim, maar hij was tot geheimhouding verplicht.

De kapper voelde dat hij over het geheim moest spreken, maar hij was bang om zijn belofte aan de koning te breken, dus groef hij een gat in de aarde en sprak de woorden Koning Midas heeft ezelsoren Daarna vulde hij het gat weer op.

Helaas voor hem groeide uit het gat riet en telkens als de wind blies, fluisterde het riet "Koning Midas heeft ezelsoren". Het geheim van de koning werd onthuld aan iedereen binnen gehoorsafstand.

Koning Midas Zoon - Ankhyros

Ankhyros was een van Midas' zonen die bekend stond om zijn zelfopoffering. Op een dag opende zich een enorme zinkput in een plaats die Celaenae heette en toen die groter en groter werd, vielen er veel mensen en huizen in. Koning Midas raadpleegde snel de orakels over hoe hij de zinkput moest aanpakken en hij kreeg het advies dat die zich zou sluiten als hij het kostbaarste wat hij bezat erin gooide.

Midas begon allerlei voorwerpen, zoals zilveren en gouden voorwerpen, in het gat te gooien, maar het bleef groeien. Zijn zoon Ankhyros zag zijn vader worstelen en hij besefte, in tegenstelling tot zijn vader, dat er niets ter wereld kostbaarder was dan het leven, dus reed hij zijn paard recht het gat in. Meteen sloot het gat zich achter hem.

Dood van Midas

Sommige bronnen zeggen dat de koning later het bloed van een os dronk en zelfmoord pleegde, toen de Cimmeriërs zijn koninkrijk binnenvielen. In andere versies stierf Midas van honger en uitdroging toen hij niet kon eten of drinken voor de Gouden Greep.

In het kort

Het verhaal van koning Midas en de gouden aanraking wordt al eeuwenlang verteld en naverteld. Het bevat een moraal, die ons leert over de gevolgen die kunnen voortvloeien uit een te grote zucht naar rijkdom.