De Kelpie - Skotsk mytologysk skepsel

  • Diel Dit
Stephen Reese

    De kelpie is in mytologysk skepsel en ien fan 'e meast ferneamde wettergeasten yn 'e Skotske folkloare. It waard leaud dat kelpies faak feroare yn hynders en spooke streamen en rivieren. Litte wy ris nei it ferhaal efter dizze fassinearjende skepsels sjen.

    Wat binne Kelpies?

    Yn 'e Skotske folkloare wiene kelpies prachtige wêzens dy't de foarmen fan sawol hynders as minsken oannamen. Hoewol't se moai en ûnskuldich seagen, wiene se gefaarlike skepsels dy't minsken nei har dea lokje troch oan 'e kust te kommen. Se soene de foarm fan in hynder oannimme, mei in seal en riem om de oandacht te lûken.

    Dy't har oanlutsen waard troch de skientme fan it bist, soe besykje op syn seal te sitten en it te riden. Lykwols, doe't se sieten op it seal, se soene wurde fêstmakke dêr, en net by steat om te ûntstean. De kelpie soe dan rjochtút it wetter yn galoppearje, har slachtoffer nei de djipten brocht dêr't se har úteinlik opslypje soe.

    Kelpies soene ek de foarm oannimme fan moaie jonge froulju en sitte op rotsen by de rivier, wachtsjend op jonge mannen komme foarby. Krekt as de Sirenes fan it Alde Grikelân, soene se dan har ûnfermoedende slachtoffers ferliede en se yn it wetter slepe om te iten.

    Origins of the Kelpie Myth

    The kelpie myte hat syn oarsprong yn âlde Keltyske en Skotske mytology. De betsjutting fan it wurd ‘ kelpie’ bliuwt ûnwis, mar it wurdt leauddat it ôflaat wie fan it Gaelyske wurd ‘ calpa’ of ‘ cailpeach’ dat ‘ colt’ of ‘ heifer’ betsjut.

    D'r binne in protte ferhalen oer kelpies, ien fan 'e meast foarkommende is it ferhaal fan it Loch Ness-monster. It is lykwols net dúdlik wêr't dizze ferhalen eins ûntstien binne.

    Neffens beskate boarnen kinne de kelpies har woartels hawwe yn it âlde Skandinaavje, dêr't hynsteoffers útfierd waarden.

    De Skandinaviërs fertelden ferhalen fan gefaarlik wettergeasten dy't lytse bern ieten. It doel fan dizze ferhalen wie om bern bang te meitsjen fan gefaarlik wetter ôf te bliuwen.

    In protte as de Boogeyman waarden ek de ferhalen fan 'e kelpies ferteld om bern bang te meitsjen foar goed gedrach. Der waard sein dat de kelpies efter bern komme soene dy't har min gedragen. benammen op snein. Kelpies waarden ek beskuldige fan alle deaden feroarsake yn wetter. As immen ferdronken, soene minsken sizze dat se troch de kelpies finzen nommen en fermoarde wiene.

    Sûnt de kelpie de foarm fan in man oannommen hie, warskôge it ferhaal tradisjoneel jonge froulju om foarsichtich te wêzen jonge, oantreklike frjemdlingen.

    Ofbyldings en foarstellings fan Kelpies

    The Kelpies: 30-Metre-High Horse Sculptures in Scotland

    De kelpie wurdt faak beskreaun as in grut, sterk en machtich hynder mei swarte hûd (hoewol't yn guon ferhalen sein waard dat it wyt wie). Oan net-fermoedende foarbygongers,it like op in ferlerne pony, mar it koe maklik wurde identifisearre oan syn moaie manen. Wat bysûnder wie oan de manke fan de kelpie wie dat er altyd wetter drippe.

    Neffens guon boarnen wie de kelpie hielendal grien mei in streamende swarte mane en in grutte sturt dy't as in prachtich tsjil oer de rêch krûlde. Der wurdt sein dat sels doe't it minsklike foarm krige, syn hier altyd wetter dripke bleau.

    De kelpie is troch de skiednis yn in protte keunstwurken yn syn ferskate foarmen ôfbylde. Guon keunstners sketsten it skepsel as in jongfaam dy't op in rots siet, wylst oaren it ôfbyldzje as in hynder of in kreaze jonge man.

    Yn Falkirk, Skotlân, makke Andy Scott twa grutte, stielen hynstekoppen fan sa'n 30 meter. heech, dat bekend waard as 'De Kelpies'. It waard boud om minsken byinoar te bringen net allinnich út Skotlân en de rest fan Europa, mar út alle hoeken fan 'e wrâld.

    Ferhalen mei Kelpies

    • De Tsien bern en de kelpie

    Der binne tal fan ferhalen oer de kelpie dy't ferskille ôfhinklik fan 'e regio. Ien fan de meast foarkommende en bekendste ferhalen oer dizze mytologyske skepsels is it Skotske ferhaal fan tsien bern dy't op in dei by de rivier in moai hynder tsjinkamen. De bern wiene fassinearre troch de skientme fan it skepsel en woene der op ride. Lykwols, njoggen fan harren klommen op it hynder syn rêch, wylst de tsiende hold inôfstân.

    Sadree't de njoggen bern op 'e rêch fan 'e kelpie sieten, sieten se der oan fêst en koene net fuort. De kelpie jage it tsiende bern efternei, en besocht it hurdste om him op te iten, mar it bern wie fluch en naaide út.

    Yn in alternatyf ferzje fan it ferhaal streake it tsiende bern de noas fan it skepsel mei syn finger dy't fêst kaam te sitten it. It realisearjen fan it gefaar dêr't hy yn siet, snijde it bern syn finger ôf en kautere it mei in stik baarnend hout fan in fjoer dat hy tichtby fûn.

    Yn in mear grouwélige ferzje fan it ferhaal wie de hiele hân fan it bern stiek oan 'e kelpie, dat hy helle syn bûsmes út en snijde it by de pols ôf. Dêrmei wist er himsels te rêden, mar syn njoggen freonen waarden troch de kelpie ûnder wetter sleept, om nea wer te sjen.

    • De Kelpie en de Feebolle

    De measte ferhalen fertelle oer kelpies yn 'e foarm fan prachtige hynders, mar der binne in pear oer de skepsel yn minsklike foarm. Ien sa'n ferhaal is it ferhaal fan 'e kelpie en de feebolle, dy't ferteld waard om bern fuort te hâlden fan 'e Lochside.

    Hjir is hoe't it ferhaal giet:

    Ear wie der in famylje dy't wennen by in loch en hja hiene in protte fee. Under har fee wie in drachtige dy't in grut, swart keal berne. It keal seach der gefaar út mei reade noasters en hie ek in min temperatuer. Dit keal stie bekend as in ‘feebolle’.

    Op in dei kaam de boer syndochter, dy't wist alles oer kelpies, wie in kuier lâns de Lochside, hâld in each út foar saddle wetter hynders. Al gau kaam se in jonge, kreaze jonge man tsjin mei lang hier en in sjarmante glimke.

    De jonge man frege it famke om in kam, sizzende dat hy syn hier kwytrekke wie en syn hier net ûntwarre koe. It famke joech him harres. Hy begûn syn hier te kammen, mar koe doe de rêch net berikke, dat se besleat him te helpen.

    Doe't se syn hier kammen, fernaam de boeredochter dat it hier fochtich wie en dat der seewier en blêden yn sieten dit hier. Se fûn dit hiel frjemd, mar doe begûn se te realisearjen dat dit gjin gewoane jonge man wie. Hy moast in bist út 'e loch wêze.

    It famke begon te sjongen as se kammen en al gau wie de man yn 'e sliep. Fluch mar foarsichtich gyng se oerein en bigoun fergriemd nei hûs te rinnen. Se hearde it lûd fan hoeven efter har en wist dat it de man wie dy't wekker wie en feroare yn in hynder om har te fangen.

    Ynienen stoarme de feebolle fan de boer it paad fan it hynder yn en twa begûnen inoar oan te fallen. Yntusken rûn it famke troch oant se lang om let thús wie, feilich en sûn. De kelpie en de bolle fochten en jagen inoar nei de Lochside dêr't se glieden en yn it wetter foelen. Se waarden nea wer sjoen.

    • The Kelpie and the Laird of Morphie

    In oar ferneamd ferhaal fertelt fan inkelpie dat waard fongen troch in Skotske Laird bekend as Graham fan Morphie. Morphie brûkte in halter mei in krús dêrop stimpele om it skepsel te harnasearjen en twong it om grutte, swiere stiennen te dragen dy't hy nedich hie om syn paleis te bouwen.

    As it paleis foltôge wie, liet Morphie de kelpie frij dy't him ferflokte foar mishannele it. De famylje Laird is letter útstoarn en in protte minsken dat it wie fanwegen de kelpie syn flok.

    Wat symbolisearje de Kelpies?

    De oarsprong fan Kelpies is wierskynlik besibbe oan it skomjende wite wetter fan fêst rivieren dy't ek gefaarlik wêze kinne foar dyjingen dy't besykje dêryn te swimmen. Se fertsjintwurdigje de gefaren fan it djippe en it ûnbekende.

    Kelpies symbolisearje ek de gefolgen fan ferlieding. Dejingen dy't oanlutsen binne troch dizze skepsels betelje foar dizze ferlieding mei har libben. It is in oantinken om op it spoar te bliuwen, sûnder ôf te gean yn it ûnbekende.

    Foar froulju en bern fertsjintwurdige kelpies de needsaak foar goed gedrach, en it belang fan it folgjen fan noarmen.

    Koartsein

    De kelpies wiene unike en gefaarlike wetterske skepsels dy't waarden beskôge as kwea en kwea. It waard leaud dat se alle minsken jagen foar iten en gjin genede hiene foar har slachtoffers. De ferhalen fan 'e kelpies wurde noch altyd ferteld yn Skotlân en oare Jeropeeske lannen, benammen ûnder dyjingen dy't by loches wenje.

    Stephen Reese is in histoarikus dy't spesjalisearre is yn symboalen en mytology. Hy hat ferskate boeken skreaun oer it ûnderwerp, en syn wurk is publisearre yn tydskriften en tydskriften om 'e wrâld. Berne en grutbrocht yn Londen, hie Stephen altyd in leafde foar skiednis. As bern soe hy oeren trochbringe oer âlde teksten en âlde ruïnes te ferkennen. Dit late him ta in karriêre yn histoarysk ûndersyk. Stephen's fassinaasje foar symboalen en mytology komt út syn leauwe dat se de basis binne fan 'e minsklike kultuer. Hy is fan betinken dat troch dizze myten en leginden te begripen, wy ússels en ús wrâld better kinne begripe.